Градешница родното село на Итар Пејо, според многу кои го посетиле е едно од најубавите села во Република Македонија. Сместено покрај чистата Градешка Река, на 52 км од Битола, селото е ридско и лежи на надморска височина 800 метри.
Поглед кон село Градешница
Градешка Река
Не се знае кога точно настанало селото, но според археолошките наоди може да се утврди дека на ова место постоел континуитет на живеење дури од праисторија. Доказ за ова е керамиката декорирана со спирали вградена во црквата Св. Ѓорѓи, во горниот дел на селото.
Она што малку луѓе го знаат е тоа дека во ова село во 1952 г е пронајден и заб од Мастодонт, еден од деветте примероци пронајдени во Македонија, кој денес се чува во Природниот музеј во Белград.
На влезот од селото посетителите ги пречекува црквата Св. Димитриј која е една од најстарите во битолскиот регион. Потекнува од ХIV век и е градена од камен и малтер, а покривот од камени плочи.
Црква Св. Димитриј, Градешница
Особено интересен е фрескоживописот во оваа црква и фактот да олтарниот дел е разделен со ѕидан иконостас, што преставува вистинска реткост.
За време Првата светска војна, црквата била погодена со артилериска граната, која за среќа не експлодирала. Така овој објект бил единствениот во селото кој опстанал и по војната.
Во центарот на селото се наоѓа црквата Св. Никола, која е најголема од седумте цркви кои се наоѓаат во ова село. Над влезот во црквата стои дека истата е обновена во 1863 г, но кога е изградена и дали на тоа место порано постоела друга помала црква, сеуште не е познато. За време на Првата светска војна, црквата во голема мера била оштетена.
Црква Св. Никола сместена во центарот на село Градешница
Црквата Св. Никола била поправена во 1923 година, а фреските биле обновени во 1927 година од страна на Коста Николиќ со неговите синови Јаким и Теодосија, по потекло од Лазарополе. Осветена е истата година од Митрополитот Јосиф од Битола.
Селото го слави празникот Св. Илија – Илинден (1ви август), кога во манастирот во близина на селото се собираат голем број на гости од сите мариовски села.
Манастир Св. Илија – Брен, село Градешница, Мариово
Чистата Градешка Река е дар од бога за ова село. Извира на планината Козјак на надморска височина од 1.600 м и по нејзиниот тек до селото буквално не постои никаков извор на загадување. Интересно е дека локалното население дури и пие од неа во горниот дел од селото, во близина на т.н. „Темнички вир“, кој во летниот период е едно од омилените места за разладување.
Темнички вир
Исто така на самиот влез од селото, на околу 200 метри од мостот се наоѓа уште едно место кое локалното население го користи за разладување, т.н. „Долномаалски вир“.
На околу 1км од влезот на селото е тврдината „Пешта“, позната по приказната за Калеш Анѓа, мариовска девојка со челична волја спремна и по цена на својот живот да ја зачува својата вера и да не се предаде на прилепскиот кадија.
Поглед кон Тврдината Пешта
Калеш Анѓа била заробена на подмолен начин и нејзиното спасување од домот на кадијата, на некој начин претставува вовед во организирано востание против Отоманската империја или т.н. „Мариовска буна“(1564/65 г).
Населението во Мариово и пружило голем отпор на Отоманската војска и во неколку наврати истата и ја совладале. Сепак обиколени од сите страни од далеку многубројниот непријател, востаниците морале да се повлечат тврдината Пешта, лоцирана помеѓу селата Старавина и Градешница. Неможејќи на сила да ја освои тврдината, Отоманската војска се послужила со итрина и го лоцирала подземниот канал, низ кој што тврдината се снабдувала со вода. Дел од изжеднетите востаници се одлучиле на борба до смрт на портите на тврдината, а додека пак другиот дел заедно со жените и децата биле земени во заробеништво.
Денес малку е останато од некогашната тврдина, но прошетката до оваа локација по земјениот пат наменет за теренски возила, претставува одлична можност за релаксација преку целата година. Особено импресивен е погледот кон живописните предели на Мариово, кој го нуди оваа локација.
Може да се каже дека природата била навистина дарежлива во ова мариовско село, кое со својата еколошки чиста околина надалеку е познато по производите како што се Мариовското јагне, Биеното сирење и Мариовскиот мед.
100% природно и фотографирано во село Градешница
Како до село Градешница
До селото води регионалниот пат R1311 кој од Битола преку селата Логоварди, Новаци, Маково, Рапеш, води до село Градешница (52 км). Голем дел од овој пат е асфалтиран (49 км), а околу 3 км се земјен пат кој се очекува да биде асфалтиран во 2019 година.
