Кајмакчалан (2521 m) – врв на Ниџе Планина

Кајмакчалан е врв на планината Ниџе со висина од 2.521 м. Лоциран на јужната граница на Република Македонија, тој е петти највисок врв во Македонија и трет највисок врв во Грција.

Kajmakcalan peak - Nidze mountain, Macedonia

Dr Reiss urn - Kajmakcalan peak - Nidze mountain, Macedonia

Кajmakcalan - Nidze mountain - Macedonia - Greece border

Од врвот Кајмакчалан се гледаат Островското езеро и Петерското езеро во Грција, како и областа Мариово во Македонија. Во близина на Кајмакчалан се наоѓаат селата Скочивир, во Македонија, како и селото Чеган и ски-центарот Ворас, во Грција.

Кајмакчалан – Виртуелна прошетка – кликнете на линкот да ја разгледате виртуелната прошетка направена од член на OFF ROAD Macedonia

За топонимот Кајмакчалан

Постои предание дека врвот Кајмакчалан името го добил според арамијата „Кајмак” (најдобриот) кој со другарите од својата чета се искачил на врвот, носејќи го собраното злато од извршените акции по селата и патиштата. Кајмак ископал дупка и го скрил златото. Кога го закопале златото, војводата го убил Кајмак и рекол дека вака ќе биде вечен чувар на закопаното богатство. (Кајмак+чалам = најдобар што краде).

Битката на Кајмакчалан

Врвот Кајмакчалан во текот на Првата светска војна бил една од клучните позиции на Македонскиот Фронт. Битката на Кајмакчалан останала запаметена во историјата по големиот број на жртви кои ги претрпеле двете завојувани страни, односно бугарските и српските војски кои биле стационирани на овој дел на фронтот, а во кои имало и на двете страни голем број на регрутирани Македонци.

Дека врвот Кајмакчалан бил значајна стратешка позиција, зборува фактот што Бугарите го нарекле Борисов град (по престолонаследникот Борис) бидејќи мислеле дека е неосвоив, а додека пак Србите го нарекле Капија на слободата.

Kajmakcalan Battle - September 1916

Битката за Кајмакчалан е водена помеѓу 12 и 30 септември 1916 година, кога првата српска армија успеала да го заземе врвот Св. Илија, протерувајќи ги Бугарите кон Мариово, каде што тие поставиле нова одбранбена линија. Помеѓу 26 и 30 Септември врвот Кајмакчалан бил неколку пати заземан, се додека српската војска не го зазела и задржала на 30 септември. Човечките жртви биле огромни и на двете страни, пред се поради битката гради во гради.

Со заземањето на Кајмакчалан, на српската и француската војска им е овозможено да продолжат со понатамошните операции, во кои што подоцна на 19 Ноември 1916 ќе ја освојат и Битола.

Капелата на Кајмакчалан

Според некои извори, веднаш по завршувањето на борбите, со оглед на големиот број на жртви од двете страни, на самиот врв започнала изградба на некој вид на спомен обележје. Не се знае точно кога е започно со градба на денешната капела, т.е храмот кој според некои автори е посветен на Св. Петар и Павле, но се знае дека заедно со костурницата, камбанаријата и придружните објекти биле завршени во 1928 година, по повод одбележувањето на 10 годишнината од завршувањето на Првата светска војна. По тој повод бил пуштен во употреба и патот кој водел од Битола до Кајмакчалан, наменет за бројната делегација која ја посетила локацијата.

Kajmakcalan chapel

Капелата на Кајмакчалан во периодот 1920/30

Aerial view of Kajmakcalan Peak in 1930s

Поглед од воздух – фотографирано некагде околу 1930 година

Доктор Рајс

Рудолф Арчибалд Рајс (8 Јули 1875 – 7 Август 1929 г) по потекло бил Германец кој живеел и работел во Швајцарија и во тоа време бил познат криминолог, форензичар, професор, писател и дописник за весници во многу земји, известувајќи за случувањата директно од фронтот.

На покана на Српската влада, тој пристигнува во Србија во 1914 година со цел да ги испита злосторствата врз цивилното население направени од страна на војските на Централните сили.

Останал во Србија до крајот на својот живот.

Последен пат го посетил Кајмакчалан на 15 септември 1928 год., по повод 10 годишнината од пробојот на Добро Поле.

Rudolphe Archibald Reiss (8 July 1875 – 8 August 1929)

Рудолф Арчибалд Рајс (лево) и урната во која било сместено неговото срце. Урната и денес може да се види во Капелата, ама не се знае кога и каде исчезнало неговото срце.

Починал на 7 август 1929 во Белград во својата вила „Добро Поле“. Бил погребан на гробиштата Топчидер, а на негова желба неговото срце било извадено и во стаклен сад било сместено во урна во капелата на Кајмакчалан, каде би почивало заедно со големиот број на војници кои загинале на ова место. Денес срцето е изчезнато но сеуште може да се види урната во коja било сместено.

Кајмакчалан денес

Денес врвот Кајмакчалан го посетуваат туристи од целиот свет, преку целата година. Во зимскиот период, најчесто го посетуваат туристите од ски центарот Ворас во Грција, а во летниот период, најчести посетители се љубителите на природата и лица кои ги интересира Првата светска војна.

Најлесен и најсигурен начин за посета на врвот Кајмакчалан е со теренско возило 4х4. Нашето здружение има искусни возачи со модерни и климатизирани возила кои ќе Ви овозможат незаборавно еднодневно доживување.

Повеќе: Кајмакчалан џип сафари >>>